This is a lecture I enjoyed giving, to a Conference of statistics experts and data analysts.
I don’t have a text, but the slides should give a sense of what we discussed.
Οι τεχνίτες που χρειαζόμαστε
Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τρόποι να δημιουργήσεις ένα προϊόν που έχει μεγάλη αξία. Μπορεί να χρησιμοποιείς πολύ ακριβό εξοπλισμό, ή να απασχολείς εκατοντάδες εργάτες, ή να λανσάρεις κάτι εντελώς πρωτότυπο, ή να έχεις καλό μάρκετινγκ και επιθετικές πωλήσεις. Ή μπορεί να είσαι τεχνίτης. Ο τεχνίτης επιδιώκει την ποιότητα. Το προϊόν που θέλει να φτιάξει δεν είναι πρωτότυπο στη σύλληψή του, αλλά πρέπει να είναι όσο πιο τέλειο γίνεται. Ενα χειροποίητο τραπέζι, μια ερμηνεία σονάτας, τα αμπελόφυλλα μιας βιοτεχνίας είναι προκλήσεις για τεχνίτες.
Υπάρχουν και στις νέες τεχνολογίες τέτοιες προκλήσεις. Πριν από δύο μήνες, μια μικρή ελληνική εταιρεία, η Innoetics, εξαγοράστηκε από τη μεγάλη πολυεθνική Samsung, με τίμημα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ. Το προϊόν της εταιρείας είναι η συνθετική φωνή. Το σύστημά της μπορεί να μετατρέψει οποιοδήποτε κείμενο, γραμμένο σε οποιαδήποτε γλώσσα, σε προφορικό λόγο. Η μεγάλη επιτυχία τους είναι ότι η φωνή και η εκφορά μοιάζουν πάρα πολύ με πραγματικού ανθρώπου, κατάλληλα χρωματισμένα για την περίσταση. Επιπλέον, οι αλγόριθμοί τους δεν απαιτούν τεράστιο όγκο δεδομένων και υπολογιστική ισχύ. Λειτουργούν και σε κινητά τηλέφωνα. Η τεχνητή νοημοσύνη που δημιούργησαν έχει την ικανότητα να αυτο-εκπαιδεύεται για να δημιουργεί το καλύτερο αποτέλεσμα με τις λιγότερες δυνατές εισροές. Continue reading
Το ανθρώπινο κεφάλαιο στα πανεπιστήμια
Ο πρωθυπουργός λέει συχνά ότι η ανάπτυξη πρέπει να βασιστεί στο «ανθρώπινο κεφάλαιο» της Ελλάδας. Συμφωνώ μαζί του, όπως και πολλοί άλλοι. Διαφωνούν όμως ο υπουργός Οικονομικών και ο υπουργός Παιδείας. Ο πρώτος έχει επιβάλει τέτοια βάρη στα μεσαία εισοδήματα, που όποιος έχει μόρφωση και δεξιότητες, για να βγάλει κάτι παραπάνω, πρέπει να κρυφτεί στην παραοικονομία ή να φύγει για να το πετύχει. Ο δεύτερος κάνει ό,τι μπορεί ώστε τα πανεπιστήμια, βασικός τόπος δημιουργίας του ανθρώπινου κεφαλαίου σε όλο τον κόσμο, να μην επιτελούν αυτό τον ρόλο εδώ.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο δεν είναι η γενική μόρφωση, ούτε οι σκόρπιες πρακτικές δεξιότητες. Είναι εκείνες οι ιδιότητες που κάνουν τα άτομα πιο παραγωγικά. Αναφέρομαι στην παραγωγή όλων των πραγμάτων που έχουν κοινωνική αξία, είτε πωλούνται στο εμπόριο είτε όχι: τρόφιμα, ιατρικές υπηρεσίες, απονομή δικαιοσύνης, επιστημονική γνώση, θεατρικές παραστάσεις. Οπως συμβαίνει και με τα υλικά εργαλεία, τα διανοητικά εφόδια συνεισφέρουν στην παραγωγή μόνο αν εντάσσονται με οργανωμένο τρόπο σε ένα ευρύτερο σύστημα. Continue reading
Μικρή ιστορία απρόσμενης επιτυχίας
Πώς προκύπτουν μερικές αναπάντεχες επιτυχίες όταν το κοινωνικό περιβάλλον δεν είναι ευνοϊκό; Πώς δημιουργήθηκαν επιχειρήσεις με δική τους τεχνολογία που εξάγουν σε όλον τον κόσμο από την Ελλάδα; Πώς κάποια λίγα ελληνικά startups πάνε τόσο καλά; Πώς μερικά πανεπιστημιακά εργαστήρια στη χώρα μας παράγουν αποτελέσματα και δημοσιεύσεις τόσο υψηλού επιπέδου; Πώς κέρδισε η εθνική ομάδα μπάσκετ το Ευρωμπάσκετ το 1987 και η εθνική ποδοσφαίρου το Euro 2004; Το ερώτημα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον σε μια χώρα όπου το κράτος και οι συλλογικοί φορείς λειτουργούν συνήθως εχθρικά ή αδιάφορα απέναντι σε τέτοιες προσπάθειες.
Το ξανασκέφτηκα πρόσφατα χάρη σε μια επιτυχία έξι Ελλήνων στο μπριτζ, που κέρδισαν το αργυρό μετάλλιο σε μια πολύ μεγάλη διοργάνωση. Το European Open Championship γίνεται κάθε δύο χρόνια, και μετέχουν σε αυτό 120 ομάδες από όλο τον κόσμο. Αγωνίζονται εκεί όλοι οι κορυφαίοι παίκτες του κόσμου, που είναι συνήθως επαγγελματίες. Είναι μία από τις τρεις μεγάλες διοργανώσεις του αγωνίσματος, κάτι σαν την Ευρωλίγκα στο μπάσκετ (αλλά με ομάδες από όλες τις ηπείρους), ή το US Open στο τένις. Για το ελληνικό μπριτζ ήταν η μεγαλύτερη διάκριση μέχρι τώρα, και την πέτυχαν έξι ερασιτέχνες. Continue reading
Διασυνδέσεις στην παραγωγή, συνοχή στην κοινωνία
Εγραφα στο άρθρο μου για την ανοιχτή οικονομία (στις 14.5.17) ότι ο εξωστρεφής πατριωτισμός επιδιώκει να μετέχουν πολλοί και διαφορετικοί εργαζόμενοι στην επιτυχία των εξαγωγικών επιχειρήσεων. Σήμερα καταγράφω με ποιους μηχανισμούς μπορεί να συμβεί αυτό. Χωρίς αυτούς, δεν θα δούμε «δίκαιη ανάπτυξη», όπως θέλει ο πρωθυπουργός, ούτε καν διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Υπάρχουν τρεις τρόποι για να δημιουργηθούν εισοδήματα στην υπόλοιπη οικονομία από έσοδα μιας κερδοφόρας επιχείρησης: με τους φόρους, με την κατανάλωση και με τις διασυνδέσεις. Με τους φόρους πάνω στα κέρδη της εταιρείας και στους μισθούς των εργαζομένων, το κράτος πληρώνει μισθούς δημοσίων υπαλλήλων, συντάξεις, επιδόματα, ίσως κάνει και επενδύσεις. Με τα χρήματα που δαπανούν για κατανάλωση οι εργαζόμενοι και οι μέτοχοι της εταιρείας, έχουν έσοδα άλλες επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοί τους («προκαλούμενη ζήτηση», στην τεχνική ορολογία). Με τις διασυνδέσεις ανάμεσα σε επιχειρήσεις, που προμηθεύουν υλικά για την παραγωγή ή παρέχουν υπηρεσίες ή συνεργάζονται με άλλους τρόπους για να πωληθεί το τελικό προϊόν, δημιουργείται ένα πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στην οικονομία, που διαχέεται σε πολλούς κλάδους και ειδικότητες («έμμεση ζήτηση»). Continue reading
Πατριωτισμός και ανοιχτή οικονομία
Μπορείς να είσαι πατριώτης και ταυτόχρονα να υποστηρίζεις την ανοιχτή οικονομία; Στη Γαλλία ο Μακρόν απαντά «ναι», ενώ η Λεπέν και ο Μελανσόν «όχι». Μαζί τους, «όχι» απαντούν ο Τραμπ και ο Γκρίλο. Γι’ αυτούς, το ελεύθερο διεθνές εμπόριο, η κίνηση κεφαλαίων και οι οικονομικοί μετανάστες απειλούν την εργασία και τα εισοδήματα των πιο πολλών συμπολιτών τους. Πατριωτισμός σημαίνει να νοιάζεσαι για τους συμπατριώτες, και αυτό σημαίνει να σηκώσεις τείχη προστασίας.
Εχει μια λογική αυτή η άποψη, την εξής: δεν υπάρχει υπερεθνική πολιτική εξουσία που να μπορεί να εποπτεύει και να ρυθμίζει τις διεθνείς αγορές, όπως μπορεί να κάνει η κρατική εξουσία μέσα στα εθνικά σύνορα. Αν οι ελεύθερες αγορές δημιουργούν ανισότητα, φτώχεια ή ανασφάλεια, μπορούν να υπάρξουν αντισταθμιστικές πολιτικές μέσα στη χώρα, αλλά όχι μεταξύ χωρών. Γι’ αυτό, η κοινωνική συνοχή απαιτεί κλειστά σύνορα. Continue reading
Η ανεργία του μέλλοντος
Σκεφτείτε τρεις διαφορετικές περιπτώσεις ανθρώπων που χάνουν τη δουλειά τους. Τον οικοδόμο, που μένει άνεργος επειδή κανένας σήμερα δεν ξεκινά να χτίσει σπίτια. Τον επιπλοποιό, που οι πρώην πελάτες αγοράζουν τώρα καρέκλες από το ΙΚΕΑ. Και τον υπάλληλο στο πρακτορείο ταξιδιών, που απολύθηκε επειδή οι περισσότεροι ταξιδιώτες αγοράζουν τα εισιτήρια στο Διαδίκτυο.
Στην πρώτη περίπτωση, αιτία είναι ότι μειώθηκε η ζήτηση για οικοδομές, επειδή κόπηκαν απότομα τα δάνεια προς την ελληνική οικονομία. Η ζήτηση θα ανακάμψει εάν και όταν αυξηθούν πάλι τα εγχώρια εισοδήματα, επειδή το κράτος «θα ρίξει χρήμα στην αγορά» (όπως παλιά) ή επειδή κάποιοι άλλοι κλάδοι της οικονομίας θα έχουν πρώτα μεγαλώσει πολύ. Ολος ο δημόσιος διάλογος για τη «λιτότητα» έχει εστιαστεί σε αυτού του είδους την ανεργία. Continue reading
“Τι Πιστεύουν Οι Έλληνες” Για Την Οικονομία Και Την Επιχειρηματικότητα
Παρουσίαση αποτελεσμάτων της Ερευνας της “διαΝΕΟσις”
Είναι καλό που πουλήθηκε η Taxibeat;
Ανακοινώθηκε προχθές επίσημα ότι η εταιρεία Taxibeat, που ιδρύθηκε το 2011 και έχει τη βάση της στην Αθήνα, εξαγοράστηκε από τη mytaxi που ανήκει στον όμιλο της Daimler, της μεγάλης γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας. Για όσους ασχολούνται με επιχειρήσεις τεχνολογίας και καινοτομίας η είδηση είναι χαρμόσυνη. Είναι μια επιτυχία για την εγχώρια κοινότητα των startups, σπάνια μέχρι τώρα, αλλά προάγγελος, ελπίζουμε, για άλλες παρόμοιες συναλλαγές στα επόμενα χρόνια.
Εγιναν όμως και αρνητικά σχόλια. Ενας ταξιτζής του δικτύου της Taxibeat είπε σε μια φίλη: «Πάντως για να την πουλήσει δεν θα πήγαιναν καλά οι δουλειές. Τις δουλειές που πάνε καλά δεν τις πουλάς». Είναι φυσικό να το πιστεύει αυτό, γιατί στη χώρα μας δεν είχαμε πολλές αγοραπωλησίες πετυχημένων επιχειρήσεων. Οι πιο πολλές ελληνικές εταιρείες πετυχαίνουν μόνο χάρη στην ικανότητα ενός ανθρώπου – όταν αποχωρήσει αυτός, τι έχει μείνει; Αν είναι προνοητικός, έχει μάθει τη δουλειά στα παιδιά του. Σπάνια όμως θα έχει εμπιστευτεί επαγγελματίες μάνατζερ που θα τρέξουν εξίσου καλά την εταιρεία με νέους ιδιοκτήτες. Ακόμα και οι μεγάλες εγχώριες επιχειρήσεις, που έχουν καλά στελέχη, συχνά βασίζουν την επιτυχία τους στις προνομιακές σχέσεις του ιδιοκτήτη με την εξουσία. Δεν μεταβιβάζονται εύκολα αυτές. Γι’ αυτό και κανένας εργολάβος δημοσίων έργων δεν εξαγοράστηκε από πολυεθνικές. Continue reading
Οι παραμελημένοι θεσμοί
Για να βγούμε από την κρίση, πρέπει να ξαναχτίσουμε τη δημόσια σφαίρα, όχι μόνο τις ιδιωτικές δουλειές. Δεν έχουμε χάσει μόνο εισοδήματα, έχουμε χάσει και την εμπιστοσύνη σε αυτά που συγκροτούν μια οργανωμένη κοινωνία. Ημασταν και πριν από το 2009 μια κοινωνία «χαμηλής εμπιστοσύνης», αλλά από τότε το κακό παράγινε. Αντί να συσπειρωθούμε για να βρούμε μια κοινή λύση στο κοινό μας πρόβλημα, διχαστήκαμε περισσότερο. Ακόμα χειρότερα, υποβαθμίσαμε τους λίγους εκείνους θεσμούς που υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον και όχι τις πολιτικές παρατάξεις και τις πελατείες τους.
Η παθογένεια στη δημόσια σφαίρα συνοψίζεται σε δύο επιλογές: εισοδηματικές ενισχύσεις αντί για οργανωμένες υπηρεσίες και συνδιαλλαγή αντί για κανόνες. Οι επιλογές έρχονται από παλιά, και έφεραν την κρίση. Μετά έγιναν ακόμα πιο φανερές, και κρατούν την κοινωνία καθηλωμένη σε τέλμα καχυποψίας και απαισιοδοξίας. Continue reading
fractions | τα επιμέρους 